FERİYE SARAYLARI

23 Ocak 2013 tarihinde çıkan yangın neticesinde, günümüzde Galatasaray Üniversitesi tarafından kullanılan bina, büyük bir hasara uğrayarak, muhafaza ettiği önemli tarihi mirasıyla, geride pek çok soru işareti bırakarak yandı.

Bilindiği üzere bu tarihsel alan içerisinde yer alan Çırağan Sarayı’da 20 Ocak 1910 tarihinde yanarak kül olmuş bu yangınında gerisindeki sır perdesi aydınlatılamamıştı.

İstanbul Boğazına ait eski bir görüntü

İstanbul Boğazına ait eski bir görüntü

Feriye Sarayı bugün İstanbul Beşiktaş ile Ortaköy arasında bulunan sarayların eski adı. Üç bölümden oluşan bu saraylarda padişahın uygun gördüğü hanedan mensupları ile kışlık dairesi bulunmayan kişiler otururdu. Yapı günümüzde Kabataş Lisesi ve Galatasaray Lisesinin ilk kısmı olarak kullanılmaktadır. İstanbul Boğazı kıyılarında Osmanlı Hanedanı için yaptırılan ilk saray 1856 yılında kullanıma açılan Dolmabahçe Sarayı idi. Daha sonra 1872 yılında Çırağan Sarayı yaptırıldı. Ancak bu iki saray da Osmanlı ailesine yetmeyince Çırağan Sarayı’yla Ortaköy Camii arasındaki kıyı şeridinde ek binalar yaptırıldı.

Beşiktaş Anadolu Lisesi daha önce Çırağan Sarayı Harem Dairesi idi

Beşiktaş Anadolu Lisesi daha önce Çırağan Sarayı Harem Dairesi idi

Balyan Ailesi’nin mimarları tarafından yapılan bu binalara ikincil binalar ya da yan binalar anlamında Feriye Sarayları adı verildi.

Atik Paşa Yalısı bugünkü Four Seasons Hotel

Atik Paşa Yalısı bugünkü Four Seasons Hotel

Deniz tarafında üç ana bina, bir cariyeler koğuşu ve iki katlı küçük bir binadan oluşan yapılar topluluğunun arkasında, yol tarafında ek binalar yer almaktadır. Bu saraylarda padişahın uygun gördüğü hanedan mensupları ile kışlık dairesi bulunmayan kişiler otururdu.

Bugünkü Denizcilik Lisesi, Feriye Saraylarını oluşturan binalardan biridir.

Bugünkü Denizcilik Lisesi, Feriye Saraylarını oluşturan binalardan biridir.

30 Mayıs 1876 Darbesi ile tahttan indirilen Abdülaziz 4 gün Topkapı Sarayında kaldıktan sonra, kaldığı yerden hoşnut kalmadığı için Feriye Sarayına nakledildi. Ancak Feriye Sarayına yerleştikten kısa bir süre sonra kendi yaptırmış olduğu bu sarayda 4 Haziran  1876 günü bilekleri kesilmiş olarak ölü bulundu. 3 Mart 1924 tarihinde Halifeliğin kaldırılmasına kadar Osmanlı hanedanının çeşitli üyeleri bu saraylarda yaşadı. Hanedan üyelerinin yurt dışı edilmeleri üzerine bir süre boş kalan sarayların eğitim kurumları tarafından kullanılmasına karar verildi.

Yüksek Denizcilik Okulu binası Feriye Saraylarını oluşturan diğer bir binadır.

Yüksek Denizcilik Okulu binası Feriye Saraylarını oluşturan diğer bir binadır.

1927 yılında binaların bir bölümüne Yüksek Denizcilik Okulu yerleşti.

Yanan Galatasaray Üniveristesine ait bina.

Yanan Galatasaray Üniveristesine ait bina.

Kabataş Erkek Lisesi de 1928-1929 öğretim yılında Feriye Saraylarının diğer bir bölümüne taşındı. 1967 yılında Galatasaray Lisesi’ne kız öğrenci alınınca Feriye Saraylarının bir kısmı lisenin kız bölümü olarak kullanıldı. Binaların Ortaköy Camiinin yakınındaki diğer bir bölümü ise bakımsızlıktan uzun yıllar boş kaldı.

Yanan Galatasaray Üniveristesi binası, Feriye Sarayları oluşturan binalardan bir başkasıdır.

Yanan Galatasaray Üniveristesi binasına ait bir başka görüntü

Günümüzde, Kabataş Erkek Lisesi halen 1928 yılından beri kullandığı binalarda öğretime devam etmektedir. Galatasaray Lisesinin kız bölümü olarak kullanılan binalar 1992 yılından bu yana Galatasaray Üniversitesinin ilk kısmı olarak kullanılmaktadır. 1981 yılında Yüksek Denizcilik Okulunun Tuzla’ya taşınarak İstanbul Teknik Üniversitesinin Denizcilik Fakültesi haline gelmesi üzerine boşaltılan binalarda 1982 yılından itibaren Ziya Kalkavan Anadolu Deniz Meslek Lisesi hizmet vermeye başladı. Sarayların bakımsız bir halde uzun yıllar boş kalan diğer bir kısmı ise 1995 yılında Kabataş Eğitim Vakfı tarafından restore edildikten sonra Feriye Lokantası olarak hizmete açıldı.

Feriye Lokantasına ait bina.

Feriye Lokantasına ait bina.