Son zamanlarda yalnız ve güzel(!) insanlarımız büyük bir uçan balona bindirilerek uçurulmaya çalışılmakta yine, gazetelerin birinde bir haber, diğerinde bir başka haber hatta aynı gazetenin yazarları bile birbirleriyle yarışmakta, ünlü havayolu şirketimiz THY’nı yere göğe sığdıramayan yazılar yazmakta.
Birisi diyor ki, dünyada parmak ısırtan bir yükseliş yakalayan havayollarımız, diğeri ise Türkiye’nin havacılığı dünya devi oluyor. Avrupa’da, dünyada ve her yerde başta THY ve başka örneklerde onların ardından devam ediyor.
Bu boş lafların içerisini doldurabilmek, Türkiye’nin havacılığı dünya devi oluyor demek kolay değil. Uçağı olmayan bir ülkenin, havacılıkta dünya devi yapılmaya çalışılmasına herhalde havada kanat çırpan kargalar bile kahkahalarla gülerler.
Anlaşılması mümkün olmayan bir durumda, tüm dünyada ulusal hava yolları ile birçok özel hava yolu şirketinin büyük zararlar içerisinden çıkamamış olmasından dolayı ya şirket evlilikleri yoluyla yaşamlarını sürdürebilmeye çalışmaktalar ya da isimleri ünlü birer marka olan “PAN AM” gibi şirketlerde sonsuza kadar unutulabilecek bir durumdayken nasıl oluyor da bizim THY dünya devi olma yollarında başarıyla yürüyor.
Şimdi bir başka benzetmeyi de burada söylemeden geçemeyeceğim, malum bizim ulusal şirketimiz olan THY’nin patronunun da bu vesileyle ünvanı gökyüzünü patlatan adama olarak geçmekte.
Başka patlattıklarını da hafızalarımızı tazeleyerek anımsayalım, hızlı trenler gibi.
Şimdi dünyadan 2009 yılı sonuna göre bazı örnek veriler:
Aşağıdaki tablodaki veriler ilgili havayollarına ait web sitelerinden alınmış olup meraklıları ayrıca inceleyebilirler.
| Şirketin Adı | Sahip Olduğu Uçak Adedi | Yıllık Geliri | Yıllık Gideri | Brüt Karı (Zararı) |
|---|---|---|---|---|
| American Airlines | 900 | 19.917 milyon $ | 20.921 milyon $ | (1.004) milyon $ Zarar |
| United Airlines | 650’den fazla | 16.335 milyon $ | 16.496 milyon $ | (161) milyon $ Zarar |
| Lufthansa | 700’den fazla | 25.039 milyon Eur | 24.768 milyon Eur | 271 milyon Eur |
| British Airways | 238 | 8.992 milyon £ | 9.212 milyon £ | (220) milyon £ Zarar |
| Air France | 267 | 5.169 milyon Eur | 5.665 milyon Eur | (496) milyon Eur Zarar |
Bu örneklerden sonra dünya devi olmaya aday ulusal şirketimiz Törkiş Airlines
| Şirketin Adı | Sahip Olduğu Uçak Adedi | Yıllık Geliri | Yıllık Gideri | Brüt Karı (Zararı) |
|---|---|---|---|---|
| Törkiş Airlines | 133 | 4.690 milyon $ | 3.424 milyon $ | 1.266 milyon $ |
Yolcu taşımacılığı ve diğer konulardaki verilerin bir kısmını THY genel müdürünün gazetelerdeki açıklamalarından hep birlikte okuyoruz,
Türk Hava Yolları (THY) Genel Müdürü Temel Kotil, markaların ve şirketlerin yaptıkları işte sonuç alması için sürekli çaba göstermeleri gerektiğini belirterek, ”Marka ile 2005 yılında tanıtım bütçemiz en az 5 milyon dolar iken bu yıl ki tanıtım bütçemiz 70 milyon dolar” dedi.
Muğla Belediyesi Konakaltı Kültür Merkezi’nde düzenlenen ”Markalaşma ve Küresel Bir Başarı Öyküsü Türk Hava Yolları’‘ konulu söyleşide konuşan Kotil, THY’nin özelleştikten sonra karını ve cirosunu artırdığını söyledi.
Yaptıkları işin kaliteli olduğunu ve tanıtıma önem verdiklerini ifade eden Kotil, şöyle konuştu:
”Marka ile 2005 yılında tanıtım bütçemiz en az 5 milyon dolar iken bu yıl ki tanıtım bütçemiz 70 milyon dolar. Her yıl üzerine bunu katlaya katlaya götürdük. Bir önceki yıl tanıtım bütçemiz 50 milyon dolar. Büyümek bir marifet oluyor ama kar etmeniz gerekiyor. Büyümeye başladığınız zaman yeni hatlar tabi ki ilk yıllarda zarar getiriler. Ama biz 2006 yılında bir yılda 24 yurt dışı noktasında uçuş başlattık. Bu çok delice bir olaydı. Ama delilik yapmazsanız sonuç alamazsanız.”
2003 yılında Türk havacılığının rekabete açıldığına dikkati çeken Kotil, şöyle devam etti:
”Biz önce korktuk. Ama iyi ki bu rekabete girdik. Biz yurt dışından gelip yurt dışına giden yolcu ile büyüyoruz. Şuanda yurt dışından gelen uçaklarımızdaki her uçağımızda 3 yolcudan 1 yolcu transfer yolcu. 2010 yılı itibariyle 2005 yılı ile karşılaştırıldığında transfer yolcudaki artış oranı yüzde 450. Amacımız her 3 yolcudan 1 yolcuyu transit yolcu yapmak. Gelirimizin yaklaşık yüzde 60’ını yurt dışındaki satışlarımızdan elde ediyoruz. 6 milyar doların yüzde 60’ı yaklaşık 4 milyar dolar yurt dışından Türkiye’ye gelecek olan para. Oradaki ofislerin satışlarından Türkiye’ye gelen para. Bu paranın da ana kaynağı transit yolcu. Biz dünya pazarının yüzde 3’ünü istiyoruz buda 15 milyar dolar ediyor.”
Havacılık sektöründe Türkiye’nin önünün çok açık olduğunu belirten Kotil, şunları söyledi:
”Avrupa, dünya havacılığının yüzde 28’ini oluşturuyor. 150 milyar dolar para Avrupa’da hava yolları içerisinde dönüyor. Biz yüzde 5-10’da alsak 15 milyar dolar yapıyor. Bizim için iyi para. Onu da alma imkanımız var. Çünkü biz büyürken öbürleri küçülüyor, yerinde sayıyor. Bu nedenle bizim kaynağımız transit yolcular. Bizim personel sayımızda çok fazla bir artış olmamasına rağmen yolcu sayımızda yaklaşık 3 kat artış yaşandı. Ciromuzda da 4 kat artış yaşandı. 2005 yılından bu yana personel verimliliğinde yaşanan artış yüzde 55 oldu.”
Türkiye’de bu yıl iç hatlarda 15 milyon yolcu taşıyacaklarını bildiren Kotil, diğer hava yolu şirketlerinin varlığından da mutlu olduklarını dile getirdi. Kotil, şöyle konuştu:
”5 milyon yolcu taşıyorduk, şimdi 15 milyon. Onlar da 15 milyon yolcu taşıyor. Bizim toplam gelirimizin yüzde 60’ı yurt dışındaki seyahatlerden oluşuyor. Karlılıkta dünya 6’ncısıyız. Kapsama alanında dünyada 8’inci sıradayız. 126 yurt dışı, 37 yurt içi noktamız var. Güney Avrupa’da en iyi hava yoluyuz. Ekonomi sınıfında dünyanın en iyi ikram hizmeti veren hava yoluyuz ve 1’inci sıradayız. Kayıp bagajda Avrupa’da en başarılı 3’üncü hava yoluyuz. Avrupa Hava Yolları Birliği (AEA) üyesi hava yolları arasında büyüme hızında 1., yolcu sayısında da 3. sıradayız.”
Bütün bu açıklamaları da okuduktan sonra dünya devi olma yolunda hızla ilerleyen THY ile aslında hepimizin bir anısı yada anıları olan ulusal havayolumuzun Şükrü Kızılot Hocanın’da gazeteden alınmış bir yazısı ile nerelere vardığımızın bir göstergesi,
“Bu da sorulur mu demeyin?” Sorulur! Çünkü bilmeyen var. Örneğin: THY!
Cumartesi günü, TK 7152 No.lu 19.00 uçağıyla Bodrum’a gitmek üzere, biniş kartımızı aldık.
Koltuk numaralarımız 13/D_E_F idi. 1 saat 20 dakikalık rötar(!) sonrası uçağa bindik.
Oturacağımız sıraya doğru, numaraları okuyarak ilerliyoruz, 9,10,11,12 o da ne 12’den sonra 14 geliyor. 13 sıra no.lu koltuklar (A,B,C,D,E ve F) yok?
Peki… nereye oturacağız?
İnanılır gibi değil!
Olmayan koltuğa ait biniş kartı elimizde, çözüm arıyoruz. Görevlilerden biri geldi;
“Hocam ben Maliye’den öğrencinizim. Size boş yer bakalım. Arkada önde bir yer bulmaya çalışırım” dedikten sonra gülerek ekledi; “Herhalde bu komediyi de gazetenizde yazarsınız”
İnanılır gibi değil, THY uçağında oturma yerlerini birileri numaralandırırken 12’den sonra 13’ün geldiğini bilmiyor. Birileri de olmayan 13 no.lu koltuğa biniş kartları veriyor!
Yakında “Yılın başarı ödüllerini” alırlarsa şaşırmam.
Aman Hoca sende yıllık tanıtım bütçesi 70 milyon dolar olmuş, dünyadaki önemli futbol takımlarının sponsoru, çektiği ünlü Hollywood starı Kevin Costner’li reklam filmleri, düşen uçağı ile tam reklam olmuş bir dünya devi olmaya aday havayolu şirketi için bu eleştirilerin ne yeri ne de zamanı, dünya devi olmaya aday bir ulusal havayolu şirketinde olur böyle vakıalar.
Biz yine tüm iyi niyetimizle dileyelim ki bir kaza maza olmasın, çünkü tanıtım bütçesi değil uçakların bakımına ayrılan bütçedir önemli olan Sn.Genel Müdür.